Zamansızlık, günümüz insanının en büyük problemlerinden biridir.
Birçok kişi yapmak istediği şeyler için zaman ayıramadığından şikâyet eder. Bu
anlamda şikâyette bulunan kişilere yarı şaka yarı ciddi olarak şu karşılığı veriyorum:
-Bilgisayarın yapabileceği işleri, siz yaparsanız asıl
yapmanız gereken işler için zaman bulamamanız normaldir.
Bilgisayar
kullanımının işleri çok kolaylaştırdığını herkes bilir, fakat yapılan
uygulamalar dışında bilgisayardan nasıl faydalanacağı konusu pek
düşünülmez.
Milli
eğitim müfredatının yoğun olması ve öğrenci çokluğu nedenleriyle
öğretmenlerimiz zamanlarının tamamını öğretmek için harcamakta, asıl görevleri
olan EĞİTİM için vakit ayıramamaktadırlar. Öğretimde bilgisayardan azami
derecede yararlanılması, öğretmenlerin eğitmek için ihtiyaç duydukları zamanı
kazandıracaktır.
Eğitim
camiasında, öğretimde bilgisayardan azami derecede yararlanmanın maddi
bedelinin yüksek olduğu ÖNYARGISI mevcuttur.
Açıklamalarımın
bu ÖNYARGIYI yıkmasını umut ediyorum.
Bilgisayar destekli öğretiminin mali portresi
Bilgisayar destekli öğretim denilince her öğrencinin
önünde bir bilgisayarın bulunduğu sınıflar akla gelmektedir. Sınıftaki her
öğrenci için bir bilgisayar bulundurmanın maliyetinin yüksek olması normaldir.
Her nedense, bilgisayar destekli öğretim için sınıflarda her öğrenci için bir
bilgisayar bulundurulmasının gerekip gerekmediği sorgulanmamaktadır. Düşündüğüm
sistemde her sınıfta bir bilgisayar bulunması yeterlidir. Evlerde bilgisayar kullanımı
hızla yaygınlaşmaktadır. Evlerdeki bilgisayarların öğretim için
değerlendirilmesi mümkünken bu yönde bir çalışma yapılmamaktadır.
Bazı aileler bilgisayarın zararlı kullanımlarını
bahane ederek evlerine bilgisayar almamaktadırlar. Öğretimde bilgisayarın aktif
olarak kullanılmaya başlanması durumunda aileler bu bahaneyi
kullanmayacaklardır. Öğretimde kullanılacak bilgisayarlar gelişmiş özelliklere
ihtiyaç hissetmez. Bu nedenle ortalama gelir düzeyindeki her ailenin bir
bilgisayar alması mümkündür. Ortalama gelir düzeyindeki her ailenin alabileceği
olarak tanımladığımız bilgisayarın TV, radyo, müzik seti, CD player, DVD
player ve internet bağlantı özellikleri olduğunu vurgulamayı gerekli görüyorum.
Daha net söylemek gerekirse, bir aile sayılan elektronik aletleri almak yerine
bu aletlerin tümünün işlevini yerine getirecek bir bilgisayarı almak suretiyle
maliyeti asgari düzeye düşürebilir. Bu özelliklerdeki bir bilgisayarın bedeli
bir TV fiyatı kadardır.
Bilgisayar destekli öğretimde kullanılacak
materyaller
Gerek internet ortamından ücretsiz olarak temin
edilebilen, gerekse cüzi bedeller karşılığında alınabilecek/yaralanılabilecek
birçok eğitim materyali mevcuttur. Mevcut eğitim materyalleri iki özelliği
nedeniyle VERİMLİ olmamaktadır.
a)Bazı eğitim materyalleri çok
geniş kapsamlıdır. Bu materyaller öğrencilerde kalın kitap etkisi yapmakta
ve materyali kullanma isteğini köreltmektedir. Eğitim materyallerinin her
bir konu için ayrı programlar olması, en fazla 10-15 dakika incelenebilecek
şekilde düzenlenmiş olması gerekmektedir. Ayrı ayrı yazılmış programları
birleştiren tek bir program olması tercih edilmemelidir.
b)Bir kişi veya grup tarafından
hazırlanmış materyallerin kullanılması tercih edilmemelidir. Aynı
konu ile ilgili değişik kişilerin hazırladığı materyaller kullanılmalıdır.
Materyaller tercihen kullanılacak olan eğitim kurumundaki öğretmen ve
öğrenciler tarafından yapılmalıdır. Tek kişi veya grup tarafından
hazırlanmış materyaller aynı renk ve çalışma sistemini içerdiği için öğrenciler
kullanırken çok çabuk sıkılmaktadırlar. Değişik kişiler tarafından kısa
süreli kullanıma uygun olarak hazırlanmış materyaller öğrencilerin daha çok
ilgisini çekmektedir.
c)Mevcut materyallerin büyük bir
kısmı sunu şeklinde hazırlanmaktadır. Bu tür çalışmalar kullanıcı ile
etkileşimli olmadığı için verimli olmamaktadır. Materyallerin mümkün olduğu
kadar kullanıcı ile etkileşimli olması gerekir. Kullanıcı etkileşimli
programlar en kolay şekilde ve genellikle Flash programı kullanılarak
yapılmaktadır. Öğretmen ve öğrenciler genel olarak bu programı kullanmasını
bilmemektedirler. Bu nedenle internet ortamında etkileşimli materyal sayısı
azdır. Öğretmen ve öğrencilerimizin etkileşimli materyaller
hazırlayabilecekleri programları kullanmayı öğrenmeleri öğretim programlarının
kalitesini ve dolaylı olarak öğretimin kalitesini artıracaktır.
Bilgisayar destekli öğretim nasıl uygulanmalı?
ØUygulanmakta olan öğretim
sisteminde genellikle öğrenci derse gelmeden önce derste öğreneceği konu ile
ilgili bir çalışma yapmaz. Bu durum öğretmenin işini güçleştirmektedir.
Öğrencinin derse gelmeden önce konu hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamak
için, konu ile ilgili materyaller taşınabilir bellekler veya internet
vasıtasıyla öğrenciye verilmelidir. Her biri konu için asgari 10 materyalin
verilmesi gerekir. Öğrenciler materyallere genellikle konuyu öğrenmek
amacıyla değil, merak duygusuyla bakmaktadırlar. Merak duygusuyla bakılan
10 materyalin her birinden minimum miktarda bilginin akılda kalması bile
öğrencinin konu hakkında önemli ölçüde bilgi sahibi olması için yeterli
olmaktadır. Merak duygusu ile incelenecek materyaller, aynı konudaki bilgilerin
tekrar tekrar görülmesine vesile olacağı için öğretimdeki önemli bir unsur olan
tekrar işlevi de görecektir. Her öğrenciden konu ile ilgili bir materyal
hazırlaması istenilerek konunun daha iyi kavranması sağlanabilir.
ØBilgisayar ortamında yapılacak
sınavlar: Eğitim materyallerini
inceleyerek konu hakkında bilgi sahibi olan öğrencinin konu hakkındaki
bilgisini kontrol edebilmesi için bilgisayar ortamında alıştırma türü sınavlar
yapılabilir. Alıştırma türü sınavlarda öğrencinin doğru cevabı bulmadan
başka bir soruya geçmesi engellenmelidir. Konunun sınıfta işlenmesinden
sonra, konunun tamamen anlaşılıp anlaşılmadığının tespiti için konu ile ilgili
sınav yapılabilir. Bu sınavın bilgisayar ortamında (tercihen internet üzerinden
online olarak) yapılması sınav sonucunun anında elde edilmesine ve
değerlendirilmesine imkan verir. Bilgisayar ortamında yapılan sınavlarda
sorulan soruların zorluk derecelerini, konuların hangi bölümlerinin
anlaşılmadığını anında tespit etmek mümkündür.
Bilgisayar ortamında yapılan sınavlarda çoktan
seçmeli, eşleştirme, sıralama, doğru/yanlış, görüntü haritası işaretleme tipi
sorular sorulabileceği için yazılı olarak yapılan sınavlardan daha verimli
olmaktadır.
Bilgisayar ortamında soru bankası oluşturularak, soru
bankasından rasgele soru seçimi ile sonsuz sayıda sınav oluşturulma imkânı
mevcuttur.
Bilgisayar ortamında yapılan sınavlardan her bir
öğrencinin hangi konuyu anlamadığını tespit etmek ayrıntılı istatistikî
bilgiler almak mümkündür. İnternet ortamında bulunan materyaller öğrencinin
istediği zamanda ve bilgisayar bulunan her yerde çalışma yapmasına imkân verir.
Öğretmenin öğrencinin çalıştığı saatleri, çalıştığı konuları izlemesi
sağlanabilir. Bu tür işlemler için öğretmen ve öğrencinin aynı yer veya
zamanda bilgisayar başında olmasına ihtiyaç yoktur.
ØÖğretmen-öğrenci-veli-eğitim
kurumu idaresi arasındaki iletişimin bilgisayar ortamında yapılması: Öğretimde yaşanan problemlerden biri genellikle
zaman probleminden kaynaklanan iletişim eksikliğidir. Velinin, öğretmen ve okul
idaresi ile iletişimi zaman problemi nedeniyle istenilen düzeyde olmamaktadır. Öğretmen-öğrenci-veli-eğitim
kurumu idaresi arasındaki iletişimin internet üzerinden yapılması zaman
problemini önemli ölçüde çözüme kavuşturmaktadır. Taraflar iletmek
istedikleri mesajları kendileri için uygun olan zamanlarda yazmakta ve e-posta
ile göndermektedirler. Muhatap olan tarafta kendi için uygun olan zamanda
mesajlarını okumakta ve mesajın içeriğine uygun olarak gereğini yapmakta ve
gerekiyorsa cevabı yine e-posta ile iletmektedir. Bunun dışında öğretim ili
ilgili tüm bireyler (öğretmen, öğrenci, idareci, veli v.s.) internet
ortamındaki forumlarda buluşturularak problemler için ortak çözüm arayışı için
zemin oluşturulabilmektedir. Forumlar düşüncelerini sözlü olarak ifade etme
sıkıntısı yaşayanlar içinde büyük bir kolaylık getirmektedir. Veliler
internet üzerinden iletişimi pek kullanmamaktadırlar. Bunun temel sebebi
öğretim kurumlarının ve öğretmenlerin bu iletişim yöntemini kullanmayı teşvik
etmemeleridir.
ØEski öğrenciler - Yeni
öğrenciler - Mezun öğrenciler: Çeşitli
sebeplerle devam ettikleri öğretim kurumundan ayrılmaları gereken öğrenciler,
öğretim kurumundaki arkadaşlarıyla iletişimi devam ettirmek istemektedir. Bu
öğretim sisteminin tüm tarafları için faydalı olacak bir istektir. Bu konuda
sağlıklı bir organizasyonun olmaması iletişim kopukluklarının yaşanmasına sebep
olmaktadır. Aynı eğitim kurumunun farklı şubelerinde öğrenim gören
öğrenciler arasında bile iletişim kurulmasında büyük zorluklar yaşanmaktadır.
Eğitim kurumları arasındaki ve kurum içindeki iletişimin internet ortamına
taşınması bu problemi önemli ölçüde çözüme kavuşturacaktır.
Bilgisayar destekli öğretim bir ihtiyaç mıdır?
ABD Drexel üniversitesi Mühendislik öğrencileri için
geliştirilmiş bir çalışmada, öğretimde kullanılan metotlar arasında, bilginin
akılda kalması % 90 oranıyla interaktif mültimedya olarak belirlenmiştir.
Geçici ve kalıcı hafızaya kayıt ile ilgili yapılan
bir araştırma sonucuna göre interaktif İletişim ortamı en verimli hafızaya
kayıt yöntemi olarak belirlenmiştir. (Kaynak: Kişisel Zaman Yönetimi Yazarı:
Marion E. Haynes)
Günümüzde her meslekte bilgisayar kullanım oranının
artması için çalışmalar yapılmaktadır. Öğretim sistemini bu çalışmaların
dışında tutmak gelişmelere uyum sağlamayı zorlaştırmaktadır. Her yeni
uygulamada olduğu gibi bilgisayar destekli öğretimin uygulanmaya başlanmasında
da sıkıntılar yaşanacaktır. Bu sıkıntıların göze alınmaması nedeniyle
bilgisayar destekli öğretim uygulamasının geciktirilmesinin hiç kimseye bir
faydası yoktur. Unutulmamalıdır ki, zaman içinde
bilgisayar destekli öğretim uygulaması zorunlu hale gelecektir. Bu
uygulamayı geciktirmek öğretim sisteminin tüm taraflarının zararınadır.
Bilgisayar destekli öğretimin en önemli
faydasının,öğretim için gereken zamanı azaltarak, eğitim vermek için
zaman kazanılmasına vesile olacağı unutulmamalıdır.
Bilgisayar destekli öğretimi gerçekleştirmek için
girişimde bulunacak kişi ve kuruluşlara şartsız desteğim devam edecektir.
